Khosravi V, Hoseini S B, Mohamad Moradi A, Saleh SedghPoor B. Qualitative Meta-Synthesis of Future Settlement Resilience to Urban Flooding: Presenting a Multi-Layered Framework. JFCV 2025; 6 (2) : 10
URL:
http://jvfc.ir/article-1-461-fa.html
خسروی وحید، حسینی سید باقر، محمد مرادی اصغر، صالح صدق پور بهرام. سنتز پژوهی کیفی تابآوری سکونتگاههای آینده در برابر سیل شهری؛ ارائه چارچوبی چندلایه. فصلنامه چشم انداز شهرهای آینده. 1404; 6 (2) :171-193
URL: http://jvfc.ir/article-1-461-fa.html
1- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران ، khosravi_vahid@ymail.com
2- دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران
3- گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران
چکیده: (519 مشاهده)
هدف این پژوهش شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر تابآوری سکونتگاههای شهری در برابر سیلاب و ارائه چارچوبی چندلایه بر اساس روش سنتزپژوهی کیفی است. این پژوهش با روش سنتزپژوهی کیفی و بر پایه الگوی هفتمرحلهای سندلوسکی و باروسو، ۳۰ منبع معتبر بینالمللی (۲۰۱۰–۲۰۲۴) را تحلیل کرده و عوامل مؤثر بر تابآوری شهری در برابر سیلاب را شناسایی نموده است. یافتهها نشان میدهد تابآوری سکونتگاهها در دو دسته اصلی کالبدی (زیرساختهای سبز و آبی، خدمات اکوسیستم، راهحلهای مبتنی بر طبیعت و کیفیت فضایی) و غیرکالبدی (برنامهریزی تطبیقی، ادراک ریسک، مشارکت اجتماعی و مدیریت بحران) قابل طبقهبندی است. بر اساس نتایج، تابآوری مؤثر مستلزم همافزایی این عوامل در سه لایه است: در لایه کالبدی، راهکارهای مبتنی بر طبیعت (NbS) و طراحی انعطافپذیر نقش کلیدی دارند؛ در لایه اجتماعی، مشارکت جامعه محلی و حکمروایی یکپارچه اهمیت ویژه مییابند؛ و در لایه مدیریتی، برنامهریزی انعطافپذیر و سیستمهای هشدار زودهنگام ضروریاند. نوآوری اصلی مقاله در ارائه «مدل چندلایه تابآوری» است که تعامل میان عوامل فیزیکی، اجتماعی و نهادی را تبیین میکند و نشان میدهد راهکارهای فنی تنها در پیوند با سازوکارهای نهادی و مشارکت ذینفعان اثربخش خواهند بود. این مدل میتواند مبنای تدوین راهبردهای یکپارچه برای معماران، برنامهریزان و سیاستگذاران قرار گیرد. توسعه پایدار، تقویت زیرساختها، برنامهریزی شهری با توجه به ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، و استفاده از دادههای تجربی محلی میتواند تأثیر بسزایی در کاهش آسیبپذیری و افزایش تابآوری در برابر بحرانهای اقلیمی و سیلابها داشته باشد. پیشنهادهای کلیدی این پژوهش شامل؛ ادغام شبکههای سبز–آبی در طرحهای توسعه شهری و روستایی، ایجاد ساختارهای نهادی یکپارچه و سیستمهای هشدار هوشمند، و تمرکز بر مطالعه تطبیقی، توسعه مدلهای ترکیبی، توجه به جوامع محروم، تحلیل فناوریهای نوین، و ارزیابی بلندمدت راهکارهای طبیعی در پژوهشهای آینده است.
شمارهی مقاله: 10
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
معماری و شهرسازی دریافت: 1404/2/10 | پذیرش: 1404/6/14