1- دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری،گروه شهرسازی ،دانشکده هنر و معماری،دانشگاه تربیت مدرس،تهران،ایران
2- دانشیار، گروه شهرسازی ، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران ، saremi@modares.ac.ir
3- پژوهشگر دکتری، گروه شهرسازی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده: (24 مشاهده)
منطقه ۵ شهرداری تهران، بهعنوان یکی از پرجمعیتترین مناطق پایتخت، طی دهههای اخیر با تحولات گستردهای روبهرو بوده که این منطقه را در معرض چالشها و فرصتهای متعددی قرار داده است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل پیشرانهای کلیدی مؤثر بر آینده توسعه منطقه ۵ شهرداری تهران و طراحی سناریوهای ممکن برای توسعه پایدار این منطقه تدوین شده است. در این پژوهش، از رویکرد سناریومحور و ابزارهای مختلف تحلیلی مانند ماتریس اثرات متقاطع و نرمافزار سناریو ویزارد استفاده شده است. ابتدا با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای و مصاحبههای نیمهساختیافته با متخصصان حوزههای مختلف، پیشرانهای مؤثر بر آینده توسعه شناسایی شدند. سپس، با استفاده از پرسشنامه و تحلیلهای آماری، این پیشرانها از نظر اهمیت و عدمقطعیت رتبهبندی شدند. در گام بعدی، روابط بین پیشرانها با استفاده از نرمافزار میک مک تحلیل و پیشرانهای بحرانی شناسایی شدند. در نهایت، این پیشرانها به نرمافزار سناریو ویزارد وارد شده و سناریوهای مختلف آینده توسعه منطقه ۵ طراحی گردید. نتایج نشان داد که پیشرانهایی همچون «درآمد و اشتغال»، «سرمایهگذاری»، «کیفیت هوا» و «قیمت زمین و مسکن» بهعنوان عوامل کلیدی و دارای اثرگذاری بالا و عدمقطعیتهای بحرانی شناسایی شدند. سناریوهای توسعه استخراجشده طیفی از وضعیتهای مختلف را شامل میشود که از سناریوهای مطلوب با رشد اقتصادی و ارتقای زیرساختها تا وضعیتهای ناپایدار با رکود و فشار اقتصادی متغیر است. این پژوهش بر اهمیت برنامهریزی مبتنی بر سناریو و آیندهنگری در سیاستگذاری شهری تأکید دارد و نتایج آن میتواند بهعنوان راهنمایی برای برنامهریزان و مدیران شهری در مواجهه با چالشهای پیچیده و عدمقطعیتهای آینده استفاده شود.
نوع مطالعه:
پژوهشي |
موضوع مقاله:
آینده پژوهی دریافت: 1404/5/3 | پذیرش: 1404/7/5